همان‌طور که ممکن است بارها و بارها در متون مختلف دیده باشید، در زبان انگلیسی افعالی به نام افعال مدال وجود دارند که نشان دهنده‌ی توانایی، اجازه، لزوم و… برای انجام کاری هستند. افعال مدال انواع مختلفی دارند که can, could, may, might, must تعدادی از آن‌ها هستند. توجه داشته باشید که افعال مدال قوانین منحصربه‌فرد خود را دارند و برای به کار بردن آن‌ها در جمله باید قواعد مربوط به آن را به درستی بیاموزید. هرچند این قواعد آسان هستند اما باید به آن‌ها دقت ویژه‌ای داشته باشید. در ادامه به بررسی فعل can که یکی از پرکاربردترین فعل مدال است، می‌پردازیم.
اشکال مختلف can
- شکل مثبت (affirmative)
- در عبارات فعلی can در ابتدا قرار می‌گیرد (بعد از فاعل و قبل از فعل دیگر)
We [verb phrase]can take the train to Birmingham.
ما با قطار می‌توانیم به بیرمنگام برویم.
- Can هرگز با فعل مدال دیگری همراه نمی‌شود.
He can hear the music from his room sometimes.
او می‌تواند گاهی اوقات صدای موسیقی را از اتاقش بشنود.
پس نوشتن He can might hear the music غلط است.
- شکل منفی
- شکل منفی can (can’t) است. دقت داشته باشید که از don’t, doesn’t, didn’t همراه با can استفاده نمی‌کنیم.
I can’t believe you said that!
نمی‌توانم باور کنم شما این حرف را زدید!
نوشتن I don’t can believe you said that! غلط است.
- می‌توانیم از شکل کامل cannot (یک کلمه است) در متون رسمی یا وقتی که می‌خواهیم روی چیزی تاکید داشته باشیم استفاده کنیم:
I cannot understand why she behaves like that.
نمی‌توانم بفهمم چرا آنگونه رفتار می‌کند.
- شکل سوالی:
هشدار:
- در طرح سوال جایگاه فاعل و can باهم عوض می‌شوند. پس از do/does/did استفاده نمی‌کنیم:
Can this really be true?
این واقعا می‌تونه حقیقت داشته باشه؟
?Not: Does this can really be true کاربرد غلط
Can’t you ask for another day off work?
آیا نمی توانید یک روز دیگر از کار مرخصی بگیرید؟
- در پرسش‌های تاکیدی از can یا can’t استفاده می‌کنیم:
You can’t take photos inside the museum, can you?
نمی‌توانید داخل موزه عکس‌برداری کنید، می‌توانید؟
Abby can speak Japanese, can’t she?
ابی می‌تواند ژاپنی صحبت کند، نمی‌تواند؟
- کاربردهای can
- اجازه: اغلب از can برای اجازه خواستن یا اجازه دادن استفاده می‌کنیم:
Can I take Daisy for a walk?
می‌تونم دیزی رو ببرم قدم بزنم؟
Students can use calculators during the exam.
دانش‌آموزان می‌توانند حین امتحان از ماشین‌حساب استفاده کنند.
- از can’t برای ممنوع کردن استفاده می‌کنیم، برای مثال هنگامی که قصد داریم به کسی بگوییم که اجازه ندارد کاری را انجام دهد.
You can’t park there.
نمی‌تونی اونجا پارک کنی.
You can’t just take the day off work. You have to have permission in advance.
نمی‌تونی همینطوری بری مرخصی. باید در ابتدا اجازه‌ش رو داشته باشی.
- توانایی:
- اغلب از can برای صحبت از توانایی انجام کاری در زمان حال یا آینده صحبت می‌کنیم:
I can sing one song in Polish.
من می‌توانم یک آهنگ به زبان لهستانی بخوانم.
Can you sleep on your back?
می‌توانی به پشت بخوابی؟
We can go swimming after school tomorrow, if you like.
اگه دوست داشته باشی، می‌تونیم فردا بعد از مدرسه بریم شنا.
- اغلب از can همراه با فعل‌هایی که مربوط به ادراک هستند استفاده می‌کنیم مثل hear، see, smell, taste و فعل‌های مربوط به فرآیندهای ذهنی مثل guess, imagine, picture, understand و follow (به معنی فهمیدن).
I can hear you.
صدات رو می‌شنوم.
Can you smell something burning?
بوی یه چیزی که داره می‌سوزه رو حس می‌کنی؟
I can guess why you’re angry.
می‌تونم حدس بزنم چرا عصبانی هستی.
We can’t follow these instructions for installing this new DVD player.
نمی‌توانیم دستورالعمل برای نصب این دستگاه پخش دی‌وی‌دی را بفهمیم.
- حقایق کلی:
می‌تونیم از can برای صحبت در مورد چیزهایی که فکر می‌کنم معمولا و نه همیشه، حقیقت دارند استفاده کنیم.
Reducing cholesterol through diet can be difficult
کاهش کلسترول از طریق رژیم غذایی می‌تونه سخت باشه. (همیشه برای همه سخت نیست، اما در کل سخته.)
Fireworks can frighten pets.
آتش‌بازی می‌تواند باعث ترس حیوانات خانگی شود.
Swans can be very vicious.
قوها می‌توانند بسیار بدجنس باشند.
به طور معمول از could برای صحبت در مورد چیزی که باور داریم در زمان حال صدق می‌کند استفاده نمی‌کنیم.
Compare
| Exercise can help reduce stress | I believe this is a general truth or fact معتقدم این به طور کلی صدق می‌کنه یا حقیقته. |
| Exercise could help reduce stress | I see this only as a possibility اینو صرفا یه احتمال در نظر می‌گیرم. |
| Finding a hotel in August can be difficult | I believe this is a general truth or fact based on my experience or knowledge طبق تجربه یا دانش من، معتقدم این به طور کلی صدق می‌کنه یا حقیقته. |
| Finding a hotel in August could be difficult | I see this only as a possibility اینو صرفا یه احتمال در نظر می‌گیرم. |
- احتمال:
می‌توانیم از can برای نشان دادن احتمال یا سوال پرسیدن از احتمالات استفاده کنیم:
We can go to Rome in June because both of us have a week off work
ما می‌توانیم در ماه ژوئن به روم برویم، چون هر دوی ما یک هفته تعطیلی برای کار داریم.(این امکان برامون وجود داره که به روم برسیم چون در ژوئن مجبور نیستیم کار کنیم.)
Well, how can you be on a diet if you buy so much chocolate?
خب، چطور می‌تونی رژیم باشی وقتی اینهمه شکلات می‌خری؟ (فکر نمی‌کنم ممکن باشه که رژیم باشی چون همچنان کلی شکلات می‌خری.)
حدس زدن و پیش‌بینی کردن: can’t به عنوان حالت منفی must
زمانی که قصد داریم چیزی را حدس بزنیم یا پیش‌بینی کنیم، می‌توانیم از can’t به عنوان حالت منفی must استفاده کنیم. همچنین از can’t have به علاوه‌ی –ed به عنوان حالت منفی must have+ed استفاده می‌شود. Can’t و can’t have + -ed احتمالی قوی را نشان می‌دهند.
A: Who owns this blue coat? It must be yours.
B: It can’t be mine. It’s too big.
این کت آبی مال کیه؟ باید برای تو باشه.
نمی‌تونه برای من باشه. (A از must برای حدس زدن اینکه کت مال b هست استفاده می‌کنه. اینو یه احتمال قوی می‌دونه. B از can’t برای نشون دادن احتمال قوی منفی استفاده می‌کنه. کت خیلی بزرگه، پس برای اون نیست.
A: Roy must have made a lot of money.
B: He can’t have done. He doesn’t even own a house.
روی حتما پول زیادی در میاره.
(نمی‌تونه پول زیادی در بیاره. اون حتی خونه هم نداره.) A استنباطش اینه که روی پول زیادی در آورده. B اینو بعید می‌دونه و اینو به عنوان احتمال منفی بیان می‌کنه.)
- درخواست:
می‌تونیم از can برای درخواست کردن به شکل سوالی استفاده کنیم:
Those cakes look so good. Can I try one?
اون کیکا خوب به نظر میان. می‌تونم یکیشو امتحان کنم؟
Can I have your surname?
می‌تونم نام خانوادگی شما رو بدونم؟
Can you help me with this form?
میشه در پر کردن این فرم بهم کمک کنید؟
- ملامت کردن
می‌توانیم از can’t به شکل سوالی برای اینکه از کسی درخواست کنیم کاری را انجام ندهند، مایل نیستیم انجام بدهند یا کاری که قصد انجامش را ندارند را انجام دهند استفاده کنیم.
Can’t you stop making that awful noise?
نمی‌تونی دست از تولید اون صدای وحشتناک برداری؟
Why can’t you just be nice to her instead of upsetting her?
چرا نمی‌تونی به‌جای دلخور کردنش باهاش خوب برخورد کنی؟
- پیشنهاد:
برای پیشنهاد دادن از can به شکل سوالی استفاده می‌کنیم.
Can I help you lift that?
می‌تونم تو بلند کردنش کمکت کنم؟
Can we do anything for you?
می‌تونیم کاری برات انجام بدیم؟
can در حالت گذشته
شکل گذشته‌ی can، could است:
In those days, you could buy everything in the local shop. Now we have to go to the big supermarket for everything.
اون زمانا، می‌تونستی هرچیزی که می‌خوای رو تو یه فروشگاه محلی بخری. الان باید برای همه چیز بریم سوپرمارکتای بزرگ.
We asked the security guards if we could go backstage to meet the band.
از محافظان امنیتی پرسیدیم آیا برای دیدن گروه می‌توانیم به پشت صحنه برویم یا نه!
وقتی می‌خواهیم احتمال موضوعی را زیر سوال ببریم، از can’t have+-ed استفاده می‌کنیم:
You can’t have arrived here earlier than me.
تو نمی‌تونی زودتر از من رسیده باشی.
اشتباهات رایج can در زبان انگلیسی:
Cannot یک کلمه است و بدون فاصله نوشته می‌شود.
The children cannot be left unsupervised at any time.
نمی‌توان هیچ زمانی کودکان را بدون نظارت رها کرد.
پس نوشتن children can not be left غلط محسوب می‌شود.
برای صحبت در مورد توانایی در گذشته از could استفاده می‌کنیم، از can استفاده نخواهیم کرد.
They could see a light on in the house as they drove past at 10 pm.
آن‌ها می‌توانستند ساعت ده شب هنگامی که از کنار خانه رد می‌شدند چراغ روشن را ببینند.